قدس آنلاین: سومین گزارش سالانه ترامپ به کنگره هر چند در فضایی پر تنش و متفاوت از دوره‌های گذشته برگزار شد، اما به لحاظ محتوایی و به‌ویژه در مورد افغانستان همچنان خط سیر گذشته را حفظ کرده بود. بر این اساس ترامپ باز هم بر پایان دادن به طولانی‌ترین جنگ تاریخ ایالات متحده و بازگشت سربازان آمریکایی به خانه تأکید کرد و البته مدعی شد با اراده و رشادت نظامیان این کشور پیشرفت‌های چشمگیری در افغانستان بدست آمده است. وی با این حال یادآوری کرد وظیفه ما نیست برای کشورهای دیگر نقش نظارتی یا امنیتی را ایفا کنیم. در واقع این سخنان ترامپ امتداد همان خط مشی است که واشنگتن در چند سال اخیر در پیش گرفته و گریز آبرومندانه از افغانستان را در کانون توجه قرار داده است. بر مبنای چنین رویکردی آن‌ها به مذاکرات مستقیم با طالبان روی آوردند؛ مذاکراتی که پس از گذشت نزدیک به دو سال دستاورد و یا خروجی ملموسی از آن حاصل نشده و هم اکنون نیز در بن بست آتش بس و توقف خشونت‌ها گرفتار شده است. در حالی که برخی در واشنگتن و کابل، دولت اشرف غنی را به سبب پافشاری بر اجرای همزمان آتش بس و توافق صلح میان آمریکا و طالبان، مقصر به بن‌بست کشیده شدن مذاکرات تلقی می‌کنند؛ باید اذعان کرد این خود آمریکایی‌ها بوده‌اند که در رقم زدن چنین شرایطی نقش اصلی را ایفا کرده‌اند. آغاز مذاکرات مستقیم میان واشنگتن و طالبان، آن هم در شرایطی که هنوز جوهر پیمان امنیتی میان آمریکا و افغانستان خشک نشده بود، بسیاری را شگفت‌زده کرد. تضعیف اعتبار و موقعیت دولت کابل، بالا بردن سطح توقع و خواسته‌های طالبان (خروج نظامیان خارجی می‌توانست درخواست و هدف نهایی طالبان باشد نه ابتدایی‌ترین تقاضای آن‌ها) و گیجی و سردرگمی نظامیان افغانستان و شرکا و متحدان خارجی ایالات متحده، برخی از پیامدهای این رویکرد غلط بود.

شاید اگر شتاب‌زدگی، خودمحوری و شناخت ناکافی ترامپ از پیچیدگی‌های کار در افغانستان نبود، مقامات واشنگتن می‌توانستند مسیر مناسب‌تر و حتی کم دردسرتری را برای خروج از این کشور انتخاب کنند؛ همان مسیری که اشرف غنی نیز چند روز پیش به آن اشاره کرد. بر این اساس رئیس جمهور افغانستان در یک مصاحبه مطبوعاتی تأکید کرد مردم افغانستان هیچ مشکلی با خروج نیروهای آمریکا از این کشور ندارند، اما مسئله مهم این است که طرف مذاکره دولت افغانستان باشد یا طالبان؟ از نظر وی اگر طرف مذاکره طالبان باشد نه دولت، ممکن است کنترل و مدیریت تبعات احتمالی این خروج بسیار دشوار باشد. در همین راستا سال گذشته نیز طرحی هفت ماده‌ای منسوب به دولت افغانستان منتشر شد که بر پایه آن از واشنگتن و سازمان ناتو خواسته شده بود در هماهنگی با کابل راهکار عملی برای خروج از افغانستان تبیین کرده و چارچوبی نیز برای مبارزه با تروریسم در زمان پساخروج ایجاد کنند. پس از این اقدام در گام‌های بعدی، مذاکره با طالبان و در کنار آن با کشورهای همسایه انجام گیرد.

در هر حال به نظر می‌رسد در موقعیت کنونی سه گزینه پیش روی آمریکایی‌ها قرار دارد؛ نخست بازگشت به مسیر درست و از سرگیری مذاکرات با دولت، که با توجه به دردسرها و همچنین زمان اندک باقی مانده به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، انتخاب بسیار دشواری است. دوم اعلام توافق نهایی با طالبان و نادیده گرفتن نظرات دولت کابل، اقدامی که می‌تواند پیشرفت‌ها و دستاوردهای مورد ادعای کاخ سفید و ترامپ را زیرسؤال ببرد. در نهایت تلاش برای پایه‌ریزی یک شرایط کاملاً جدید، آن هم با تشکیل یک دولت موقت می‌تواند سومین گزینه باشد که البته از جهاتی دور زدن و کنار گذاشتن پیمان امنیتی کابل- واشنگتن را نیز تسهیل می‌کند.